Anksiyete Nedir? Belirtileri ve En Etkili Tedavi Yöntemleri
Wellopia Ekibi
Anksiyete belirtilerine geçmeden önce, anksiyetenin ne anlama geldiğini ve günlük yaşamımızda nasıl kullanıldığını inceleyelim. Hepimiz zaman zaman korku ve kaygı duyguları yaşarız. Ancak bu iki kavram, her ne kadar benzer görünse de aslında farklı anlamlar taşır.
Korku, şu anda var olan bir tehlikeye karşı verilen ani bir tepkidir. Nesnesi ve kaynağı belirgindir, bu nedenle şu anki duruma odaklanır ve genellikle kısa süreli bir duygudur.
Kaygı ise gelecekte oluşabilecek olası tehlikelere dair duyulan endişedir. Zihnimiz gelecekteki olumsuz senaryoları üretir ve bu da kaygıya yol açar. Korkuya göre daha az yoğun olabilir ancak anksiyete, daha uzun süre hissedilen bir duygudur.
Anksiyete Nedir?
Anksiyete, diğer adıyla kaygı literatürde rahatsızlık veren korku, endişe ve tedirginlik hali olarak tanımlanır. Günlük yaşamda hepimiz bazen kaygı yaşayabiliriz. Örneğin, bir sunum yaparken, sınava girerken veya yeni bir işe başlarken anksiyete hissetmek oldukça normaldir.
Kaygı, belli zamanlarda herkes tarafından yaşanabilecek doğal bir tepkidir. Ancak, bu anksiyete hissi şiddetlendiğinde, gündelik hayatımızı olumsuz etkileyebilir ve yaşam kalitemizi düşürebilir. Özellikle çocukluk döneminde yaşanan travmatik olaylar, beynin korku işleme mekanizmalarını hassas hale getirerek ileride anksiyete bozukluklarına zemin hazırlayabilir.
Anksiyete Belirtileri Nelerdir?
Anksiyete sırasında aşağıdaki belirtiler bir arada veya tek tek yaşanabilir. İşte anksiyete belirtileri:
- Kaygı ve korku hissine kapılma
- Vücut ağrıları
- Konsantrasyon güçlüğü
- Halsizlik ve hasta hissetme
- Soğuk terleme
- Kalp çarpıntısı
- Çabuk yorulma
- Uyku bozukluğu
- Panik ataklar
- Ajitasyon
- Karamsarlık
- Nefes darlığı
- İntihar düşünceleri
- Gergin, huzursuz ve endişeli olma
- Ani terleme ve sıcak basması
- Mide bulantısı ve midede karıncalanma hissi
- Aşırı uyarılma hali
Anksiyete Bozukluklarının Türleri Nelerdir?
Anksiyete belirtileri gösteren hastalara, aşağıda belirtilen tanılardan bir veya daha fazlası verilebilir. Bir hastada birden fazla anksiyete bozukluğu bulunabilir. İşte yaygın anksiyete bozukluğu türleri:
Panik Bozukluk
Panik atak yaşayan kişiler genellikle önceden bir şeyler hissetmeye başlar. Bu hisse genellikle düzensiz kalp atışı veya nefes almakla ilgili zorluklar eşlik eder. Panik bozukluğu, aniden başlayan ve kısa sürede zirveye ulaşan bir felaket hissiyle karakterizedir. Ataklar genellikle yarım saatten kısa sürer. Bazı ataklar, köprü geçmek veya kapalı alanlarda bulunmak gibi belirli durumlarla tetiklenebilir.
Agorafobi
Agorafobi, kaygı semptomlarının ortaya çıktığı yerlerden kaçmanın zor olduğu ya da yardımın mümkün olmadığı durumlardan korkmaktır. Tiyatrolar, marketler gibi kalabalık alanlar veya evden uzak olmak bu korkuya dahildir. Agorafobisi olan kişiler, yalnız kaldıklarında veya evden uzaklaştıklarında aşırı bir kaygı hissederler.
Obsesif-Kompulsif Bozukluk (OKB)
Obsesif-kompulsif bozukluk (OKB), kişinin istemediği ve tekrarlayan düşünceleri (obsesyonlar) ve bu düşüncelerden kurtulmak için yaptığı tekrar eden davranışları (kompulsiyonlar) içerir. Örneğin, bulaşma korkusu yüzünden aşırı el yıkama, OKB'nin yaygın bir örneğidir.
Sosyal Kaygı Bozukluğu
Sosyal kaygı bozukluğu, başkaları önünde sakar veya utanç verici bir durumda olma korkusudur. Kalabalık önünde konuşmak, yemek yemek veya birisiyle konuşmak aşırı kaygı yaratabilir. Bu bozukluk genellikle ergenlik döneminde başlar ve sosyal ortamlardan kaçınma davranışı ile karakterizedir.
Yaygın Kaygı Bozukluğu (YKB)
Yaygın kaygı bozukluğu, kişinin sürekli ve aşırı endişe haliyle yaşadığı bir anksiyete türüdür. Genellikle iş, sağlık, para gibi konularda kontrol edilemeyen ve sürekli bir kaygı vardır. Fiziksel belirtiler arasında kas gerginliği, huzursuzluk, yorgunluk ve uyku sorunları bulunur. Bu durum, kişinin günlük hayatını olumsuz etkiler ve yaşam kalitesini düşürür.
Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB)
Travma sonrası stres bozukluğu (TSSB); savaş, doğal afet veya ciddi travmatik olaylar sonrası gelişir. Bu olaylar, tekrarlayan düşünceler, kabuslar veya zorla zihne giren görüntüler şeklinde tekrar yaşanır. TSSB, olayın sürekli yeniden yaşanmasına ve kişinin işlevselliğini kaybetmesine neden olabilir.
Anksiyete Kimlerde Görülür?
Anksiyete bozuklukları, araştırmalara göre kadınlarda daha sık görülse de erkeklerde de yaygındır. Korumacı bir şekilde yetiştirilen çocuklar ve değersizlik hissi yaşayan bireyler, anksiyete geliştirme riski taşır. Ayrıca, stresli yaşam olayları da kaygı bozukluklarını tetikleyebilir.
Anksiyete Nasıl Teşhis Edilir?
Anksiyete teşhisi, kişinin belirtilerinin, tıbbi geçmişinin ve psikolojik durumunun değerlendirilmesiyle yapılır. Ayrıca, anksiyete testleri ve anketler de teşhis sürecinde önemli rol oynar.
Anksiyete Nasıl Tedavi Edilir
Psikoterapi ve ilaç tedavisi, anksiyete bozukluğu tedavisinde en yaygın yöntemlerdir. Ancak tedaviye başlamadan önce, kişinin kaygı belirtilerini, tıbbi geçmişini ve psikolojik durumunu kapsayan kapsamlı bir değerlendirme yapılması gerekir.
İlaçla Anksiyete Tedavisi
Anksiyete tedavisinde kullanılan ilaçlar, beyindeki kimyasal dengesizlikleri düzenleyerek belirtileri hafifletir. En sık kullanılan ilaçlar arasında antidepresanlar, özellikle seçici serotonin geri alım inhibitörleri (SSRI’lar), ve kısa süreli anksiyete tedavisinde kullanılan benzodiazepinler bulunur. İlaç tedavisi, kişinin anksiyete belirtilerinin şiddetine ve genel sağlık durumuna göre düzenlenir.
Psikoterapi ile Anksiyete Tedavisi
Psikoterapi, kişinin anksiyeteyi tetikleyen düşünce ve davranışları fark etmesine ve bunları değiştirmesine yardımcı olan etkili bir tedavi yöntemidir. En yaygın kullanılan yaklaşımlardan biri olan Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT), olumsuz düşünce kalıplarını olumlu ve yapıcı hale getirerek kişinin kaygılarını kontrol altına almasına yardımcı olur. BDT, anksiyeteyi uzun vadede azaltmayı ve kalıcı iyileşme sağlamayı hedefler.
Anksiyete Tedavisinde Yaşam Tarzı Değişiklikleri
Psikoterapi ve ilaç tedavisine ek olarak düzenli egzersiz, sağlıklı beslenme, meditasyon ve düzenli uyku gibi yaşam tarzı değişiklikleri anksiyete belirtilerini hafifletmeye yardımcı olur. Bu değişiklikler, stres yönetiminde ve genel ruh halinin iyileştirilmesinde önemli rol oynar.
Anksiyete Nasıl Geçer?
Anksiyete, hayatın doğal bir parçasıdır ve zaman zaman herkes endişe veya kaygı hissedebilir. Ancak, bu hisleri yönetmek ve sakinleşmek için kullanabileceğiniz bazı etkili yöntemler vardır:
Egzersizler
Yürüyüş yapmak ve nefes egzersizleri, sakinleşmenize ve yeniden odaklanmanıza yardımcı olur. Doğru nefes teknikleri vücudunuzu rahatlatır ve kaygıyı hafifletir.
Meditasyon
Meditasyon, kaygılarınızı hafifletmenin etkili bir yoludur. Nefesinize odaklanmak ve zihninizi düşüncelerden arındırmak anksiyetenizi kontrol altına almanızı sağlar.
3-3-3 Kuralı
Bu basit kural, anksiyete krizlerinde sakinleşmenize yardımcı olabilir:
- Etrafınızdaki üç şeyin ismini söyleyin.
- Duyduğunuz üç sesi söyleyin.
- Vücudunuzu üç bölümünü; parmaklarınızı, bileklerinizi ve kolunuzu oynatın.
Günlük Tutmak
Günlük tutmak sizi kaygılandıran durumları anlamanızı kolaylaştırır. Olayları yazdıkça ruh halinizi daha iyi yönetebilir ve kaygıyı tetikleyen unsurları fark edebilirsiniz.
Düzenli Uyku
Düzenli uyku, kaygıyı yönetmede büyük rol oynar. Her gün aynı saatte uyumak, odanızı karanlık ve serin tutmak uyku kalitenizi artırır ve anksiyetenizi hafifletir.
Eğer siz de kaygı bozukluğu belirtilerinden birini bile yaşıyorsanız, vakit kaybetmeden uzman desteği almanız çok önemlidir. Welloia platformu olarak online psikolog, diyetisyen ve danışmanlık hizmetleri sunuyoruz. Yazılı, sesli ve görüntülü görüşme seçenekleriyle Türkiye’nin her yerinden ya da yurt dışından uzmanlarımızla kolayca iletişime geçebilir, birebir terapi ve danışmanlık hizmetlerinden yararlanabilirsiniz. Hem ruh hem de beden sağlığınız için profesyonel çözümler sunan platformumuz, her an online uzman desteği ile anksiyete gibi zorluklarla başa çıkmanıza yardımcı olur.
