Panik Atak (Bozukluk) Nedir?
Wellopia Ekibi
Panik atak, aniden ortaya çıkan, yoğun sıkıntı ve korku nöbetleri ile karakterize bir rahatsızlıktır. Panik ataklar, genellikleaniden başlar ve kısa sürede şiddetlenir. Bu nöbetler, 10 dakika içinde zirveye ulaşır ve çoğu zaman 10-30 dakika süresince devam ettikten sonra kendiliğinden geçer.
Panik ataklar, kişinin hayat kalitesini olumsuz etkileyebilecek kadar yoğun korku ve sıkıntı hissettirebilir.
Panik Atak Belirtileri Nelerdir?
Panik atak sırasında, kişi fiziksel ve zihinsel olarak yoğun belirtiler yaşayabilir. İşte en yaygın panik atak belirtileri:
- Göğüs ağrısı veya göğüste sıkışma
- Çarpıntı, kalbin kuvvetli ya da hızlı atması
- Terleme Nefes darlığı veya boğulma hissi
- Soluğun kesilmesi
- Baş dönmesi, sersemlik, bayılacak gibi olma
- Uyuşma veya karıncalanma
- Üşüme, ürperme veya ateş basması
- Bulantı veya karın ağrısı
- Titreme veya sarsılma
- Kendini veya çevresini tuhaf, değişmiş hissetme Kontrolünü kaybetme veya çıldırma korkusu
- Ölüm korkusu
Bir panik atak sırasında, yukarıda belirtilen semptomlardan en az dört veya daha fazlası görülür. Dörtten daha az belirtinin yaşandığı durumlar ise Kısıtlı Panik Atağı olarak adlandırılır.
Panik bozukluğu, aşağıdaki özelliklerle karakterize edilir:
- Tekrarlayan ve beklenmedik panik ataklar yaşama: Panik ataklar aniden ve herhangi bir uyarı olmaksızınortaya çıkar.
- Ataklar arasında sürekli endişe duyma: Kişi, gelecekte başka panik atakları yaşayacağına dair süreklibir kaygı içindedir.
- Atakların olası sonuçları hakkında yoğun endişe: Panik atakların 'kalp krizi geçirip ölme', 'kontrolünükaybedip çıldırma' veya 'felç geçirme' gibi ciddi sonuçlara yol açabileceğine inanır ve bu konuda üzüntü veendişe duyar.
- Davranış değişiklikleri ve kaçınma davranışları sergileme: Kişi, ataklara ve olası kötü sonuçlarına karşı önlem almak amacıyla sosyal yaşamdan uzaklaşabilir. Örneğin, işe gitmeme, spor yapmama veya ev işlerini aksatma gibi izolasyon davranışları gözlemlenebilir.
Panik Bozukluğu Nasıl Oluşur?
Panik bozukluğu, genellikle hiçbir neden yokken aniden başlayan göğüs ağrısı, çarpıntı, nefes alamama, terleme, titreme ve üşüme gibi fiziksel belirtilerle kendini gösterir. Bu belirtiler, kişiyi yoğun bir korkuya sürükler ve kişi "kalp krizi" geçirdiğini ya da "felç" olmak üzere olduğunu düşünerek yoğun bir ölüm korkusu yaşar.
Bazı durumlarda kişi, başında bir tuhaflık hisseder ya da kendisini ve çevresini farklı algılamaya başlar. Bu durumda da kişi, "kontrolünü kaybetme" ya da "çıldırma" korkusuna kapılarak kendine veya çevresine zarar verme korkusuyla karşıkarşıya kalabilir. Çoğu zaman kişi acil servise başvurur, ancak yapılan testlerde fiziksel bir sorun bulunamaz ve kişi eve geri gönderilir.
Ataklar bu şekilde devam eder ve kişinin şikayetlerini açıklayabilecek herhangi bir bedensel hastalık bulunamaz. Ancakbu durum, panik atakların tekrarını engellemez. Kişi, her an yeni bir atak geçireceği korkusuyla gergin ve huzursuz birşekilde yaşamaya başlar. Bu sürekli korku ve kaygı hali, beklenti anksiyetesi olarak adlandırılır.
Zamanla kişi, bu ataklardan kaçınmak için çeşitli önlemler almaya ve davranışlarını değiştirmeye başlar. Örneğin, ataklaraneden olacağını düşündükleri etkinliklerden ve yiyeceklerden uzak dururlar. Hatta bazıları, acil yardım alabilmek için günlerini hastane bahçelerinde geçirmeyi ya da hastane ve acil servislerin yakınında bulunmayı tercih eder.
Panik Atak ile beraber gelişen Agorafobi Nedir?
Panik bozukluğu yaşayan kişilerin %60'ından fazlası, atakların geleceğini düşündükleri yer ve durumlardan kaçınmayabaşlar. Bu kişiler, yalnız başlarına evde kalamaz, sokağa çıkamaz, araçlara veya asansöre binemez. Büyük ve kalabalık alanlara girmek ya tamamen imkânsız hale gelir ya da ancak yanlarında biri olduğu zaman ve yoğun bir endişe ile bu tür yerlere gidebilirler.
Kişinin, panik atağının geleceğini düşündüğü yerlerde bulunamaması ya da kalamaması durumu agorafobi olarak adlandırılır. Agorafobi, panik bozukluğu yaşayan bireylerde sık görülür.
Panik bozukluğu genellikle 20-35 yaş arasında başlar ve kadınlarda, erkeklere kıyasla 2-3 kat daha fazla görülür.
Panik Bozukluk Neden Olur?
Panik bozukluğu, beynimizdeki nöronlar adı verilen sinir hücrelerinin salgıladığı bazı beyin hormonlarının anormal şekildesalgılanması sonucu ortaya çıkar. Bu hormonlar, heyecan ve duygusal tepkilerimizi düzenler, ancak anormal salgılandıklarında panik ataklara yol açabilirler.
Panik bozukluğu, günlük hayatta doğal ve zararsız olan bedensel tepkilerin yanlış yorumlanmasıyla da gelişir. Kişi, bu bedensel tepkileri ciddi bir hastalığın belirtileri olarak algılar ve bu durum yoğun endişe ve korkuya neden olur.
Panik Bozukluk Nasıl Tedavi Edilir?
Panik bozukluk, tedavisi mümkün olan bir rahatsızlıktır. Tedavi yöntemleri iki ana başlıkta incelenir: ilaç tedavisi ve bilişsel-davranışçı terapi (BDT).
İlaç Tedavisi
Panik bozukluğu tedavisinde, beyindeki hormon faaliyetlerini düzenleyerek atakları önlemeye yardımcı olan ilaçlarkullanılır. Bu ilaçlar genellikle antidepresanlar ve anksiyolitiklerden oluşur.
İlaç tedavisi, mutlaka doktor kontrolünde başlatılmalı ve yine doktor gözetiminde sonlandırılmalıdır. İlaçlar, panik atakların sıklığını ve şiddetini azaltmaya yardımcı olur.
Bilişsel-Davranışçı Terapi (BDT):
Bu terapi yönteminde, kişinin panik atak belirtilerine yönelik yanlış inanışları düzeltilir ve belirtilerle korkmadan başa çıkma becerisi kazandırılır. Terapinin temel amacı, kişinin zararsız olan fiziksel tepkilere karşı duyduğu korkuyu yenmesineyardımcı olmaktır. Ayrıca, kişinin korkularının üzerine gitmesi teşvik edilerek bu korkularla başa çıkma yetisi geliştirilir.
BDT’de aynı zamanda alıştırma ödevleri verilir. Bu ödevler, kişinin panik atak nedeniyle kaçındığı etkinlikleri tekraryapabilmesini sağlar. Örneğin, pazara gitmek veya dışarı çıkmak gibi basit aktivitelerle başlanır ve kişinin kaygılarını yenmesi hedeflenir.
Eğer siz de Panik Atak belirtilerinden birini bile yaşıyorsanız, vakit kaybetmeden uzman desteği almanız çok önemlidir. Wellopia platformu olarak online psikolog, diyetisyen ve danışmanlık hizmetleri sunuyoruz. Yazılı, sesli ve görüntülü görüşme seçenekleri ile Türkiye’nin her yerinden ya da yurt dışından uzmanlarımızla kolayca iletişime geçebilir, birebir terapi ve danışmanlık hizmetlerinden faydalanabilirsiniz. Hem ruh hem de beden sağlığınıza yönelik profesyonel çözümler sunan platformumuz, her an online uzman desteği ile panik atak gibi zorluklarla başa çıkmanıza yardımcı olabilir.
 Nedir?){kind=link}